ضوابط تعیین کیفر سالب آزادی در حقوق ایران و انگلستان

کیفر سالب آزادی یکی از شدیدترین مجازات ها می باشد که ضمانت اجرای بسیاری از جرایم در حقوق انگلستان و ایران است. در حقوق انگلستان ضوابطی برای به کارگیری کیفر سالب آزادی وجود دارد، اما جای این ضوابط در قوانین داخلی ایران خالی است. قانونگذار ایرانی، هیچ سازوکار مشخص و مدونی برای تعیین کیفر سالب آزادی پیش بینی نکرده است. کاوش تاریخی ، بررسی فقهی- حقوقی ، مطالعه ی کیفرشناختی و تحلیل فلسفی این کیفر، ضرورت استفاده ی محدود از کیفر سالب آزادی را نشان می دهد. این ضرورت، در قالب اصل تناسب بین جرم و مجازات تجلی می یابد. ضوابط قابل ارائه برای تعیین کیفر سالب آزادی، در بستر اصل تناسب بین جرم و مجازات و اصل استفاده ی محدود از کیفر سالب آزادی شکل می گیرند. چرایی متفاوت در مورد تعیین مجازات در مرحله ی تقنین و قضا، به لزوم تفکیک ضوابط تعیین کیفر سالب آزادی در مرحله ی تقنین و قضا منتهی خواهد شد. ضوابط تعیین کیفر سالب آزادی در مرحله ی تقنین شامل «لزوم به کارگیری کیفر سالب آزادی در قبال جرایم شدید» به همراه در نظر گرفتن «ضرورت حمایت (محافظت) از عموم» و در مرحله ی قضا، شامل «اصل به-کارگیری کیفر سالب آزادی در قبال مجرمین خطرناک» می-شود. به بیانی دیگر: کیفر سالب آزادی بایستی تنها نسبت به مجرمین خطرناک، در مقابل جرایم شدید ، و فقط در صورت وجود ضرورت حمایت از عموم، به عنوان مجازات تعیین شود. با وجود رابطه ی نزدیک بین این ضوابط؛ برای تعیین کیفر سالب آزادی، احراز هر سه ضابطه لازم است. ضابطه مند نمودن تعیین کیفر سالب آزادی، محتاج تعریف سازوکارهای تخصصیِ تعیین کیفر و تدوین قوانینی است که جایگاه کیفر سالب آزادی را در مراتب مجازات ها مشخص کند.